Sự hình thành dính sau phẫu thuật cột sống thắt lưng là một vấn đề phức tạp. Nó thường dẫn đến Hội chứng phẫu thuật thắt lưng thất bại (FBSS). Đây là tình trạng đau lưng hoặc đau chân vẫn còn, hoặc tái phát sau phẫu thuật. Bài viết này sẽ phân tích tính hiệu quả và an toàn của phẫu thuật nội soi gỡ dính cột sống. Bài viết cũng sẽ cho thấy việc phòng ngừa dính ngay từ đầu có thực sự cần thiết hay không.
Dính Sau Phẫu Thuật Thắt Lưng: Yếu Tố Hàng Đầu Không Thể Bỏ Qua
Hội chứng phẫu thuật thắt lưng thất bại (FBSS) là một vấn đề lớn. Tình trạng này khiến nhiều bệnh nhân vẫn bị đau sau phẫu thuật cột sống. Dính màng ngoài cứng (epidural fibrosis) là nguyên nhân chính chiếm đến 20-36% các ca FBSS. Dính làm cho rễ thần kinh bị bao bọc và chèn ép. Điều này gây đau thần kinh mãn tính. Sự hình thành dính là hệ quả tự nhiên của quá trình lành thương. Tuy nhiên, nó lại là kẻ thù thầm lặng của sự phục hồi. Dính Trong Hội Chứng FBSS gây ra nhiều hệ quả như:
- Chèn ép rễ thần kinh: Dính là mô sẹo hình thành quanh rễ thần kinh. Mô này bao bọc và thắt chặt rễ thần kinh.
- Gây đau rễ thần kinh: Rễ thần kinh bị co kéo hoặc thiếu máu cục bộ. Dính gây ra tình trạng đau dai dẳng, khó chịu.
- Khó khăn trong tái phẫu thuật: Dính cũ làm mờ các cấu trúc giải phẫu. Điều này tăng nguy cơ tổn thương rễ thần kinh.
FBSS làm giảm đáng kể chất lượng cuộc sống. Bệnh nhân bị hạn chế vận động. Họ phải dùng thuốc giảm đau kéo dài. Dính là nguyên nhân khiến chi phí y tế tăng vọt, đồng thời làm tăng gánh nặng kinh tế xã hội.
Phẫu Thuật Cắt Dính Nội Soi: Hiệu Quả và Tính An Toàn
Phẫu thuật cắt dính nội soi cột sống (Spinal Endoscopic Adhesiolysis – SEA) đã được phát triển từ lâu. Phương pháp này nhằm mục đích gỡ dính và giải phóng rễ thần kinh. Tuy nhiên, hiệu quả và tính an toàn của nó vẫn cần được xem xét cẩn thận. SEA sử dụng catheter và nội soi nhỏ. Mục đích là để phá vỡ các mô dính màng ngoài cứng. Sau đó phẫu thuật giúp giải phóng các rễ thần kinh. Nó giải phóng rễ thần kinh khỏi sự chèn ép của mô sẹo, đồng thời cải thiện sự lưu thông dịch và thuốc. Các nghiên cứu về SEA đã cho thấy kết quả khả quan. Tuy nhiên, hiệu quả lâu dài vẫn còn gây tranh cãi.
- Nguy cơ tái dính: Giống như gỡ dính ổ bụng, nguy cơ dính tái phát vẫn tồn tại. Bản thân quá trình gỡ dính gây ra chấn thương mới. Chấn thương này có thể kích hoạt chu trình dính lại.
- Tỷ lệ cải thiện: Một nghiên cứu hệ thống đánh giá kết quả. Khoảng 50% đến 80% bệnh nhân báo cáo giảm đau. Mức giảm đau này kéo dài từ 6 tháng đến 1 năm.
- Tính an toàn tương đối: SEA được coi là phương pháp ít xâm lấn. Nó có thể được thực hiện dưới gây tê tại chỗ với tỷ lệ biến chứng nghiêm trọng là thấp.
Tuy ít gặp, song nguy cơ gặp các biến chứng từ nhẹ đến nghiệm trọng của phương pháp này vẫn tồn tại rất nhiều:
- Nguy cơ Tái Dính: Gỡ dính lại là một chấn thương. Nó kích hoạt chu trình hình thành dính trở lại. Nguy cơ dính tái phát sau SEA là một vấn đề. Nó là lý do chính khiến phẫu thuật thất bại trở lại.
- Thủng Màng cứng (Dural Tear): Là tổn thương màng bao bọc tủy sống và rễ thần kinh. Nó có thể gây rò dịch não tủy.
- Tổn thương Mạch máu/Nhiễm trùng: Tuy hiếm, nhưng luôn là nguy cơ. Đặc biệt là khi sử dụng catheter trong không gian hẹp.
Do những rủi ro và hạn chế của gỡ dính, phòng ngừa dính là chiến lược tốt nhất. Nó giúp giảm tỷ lệ FBSS ngay từ ca phẫu thuật đầu tiên.
Phòng Ngừa Dính: Chiến Lược Tối Ưu Cho Phẫu Thuật Cột Sống
Do những rủi ro và hạn chế của gỡ dính, phòng ngừa dính là chiến lược tốt nhất. Nó giúp giảm tỷ lệ FBSS ngay từ ca phẫu thuật đầu tiên. Các trường hợp FBSS đã chứng minh, dính là nguyên nhân trực tiếp gây đau và thất bại phẫu thuật. Bên cạnh đó chi phí điều trị FBSS rất lớn. Nó bao gồm thuốc giảm đau và các thủ thuật can thiệp lặp lại. Bời vậy phòng ngừa dính không chỉ là chiến lược mà còn là chìa khóa giúp tiết kiệm chi phí lâu dài.
Gel chống dính sau phẫu thuật Singclean là một giải pháp tiềm năng. Gel này có thể được ứng dụng trong phẫu thuật cột sống. Bằng cơ chế Hàng rào vật lý: Gel tạo ra một hàng rào an toàn. Nó ngăn chặn sự tiếp xúc giữa rễ thần kinh và mô sẹo. Bên cạnh đó Singclean hỗ trợ quá trình lành thương tự nhiên, giảm thiểu sự hình thành dính mới.
Kết Luận
Gỡ dính nội soi cột sống có thể được sử dụng như một phương thức điều trị hiệu quả cho cơn đau thắt lưng kháng trị mãn tính và đau rễ thần kinh liên quan đến dính ngoài màng cứng. Phẫu thuật gỡ dính mang lại hiệu quả nhất định. Nhưng nó tiềm ẩn rủi ro tái dính và biến chứng. Chiến lược tối ưu là phòng ngừa dính chủ động, kết hợp kỹ thuật phẫu thuật vi phẫu với các phương pháp chống dính sinh học. Việc này giúp giảm nguy cơ FBSS và nâng cao chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
- Hayek SM, Helm S, Benyamin RM, Singh V, Bryce DA, Smith HS. Effectiveness of Spinal Endoscopic Adhesiolysis in Post Lumbar Surgery Syndrome: A Systematic Review. Pain Physician. 2009;12:419-435.
- Di Saverio S, et al. Laparoscopic adhesiolysis: not for all patients, not for all surgeons, not in all centres. Updates Surg. 2018;70(3):557–561.
- Moris D, et al. Postoperative Abdominal Adhesions: Clinical Significance and Advances in Prevention and Management. J Gastrointest Surg. 2017.
- Manchikanti L, et al. Effectiveness of percutaneous adhesiolysis in the management of chronic low back pain: a systematic review and meta-analysis. Pain Physician. 2014;17:E249-E272.
- Sengupta DK, et al. (2009). The role of epidural fibrosis in failed back surgery syndrome. The Spine Journal.
