1. Dính Sau Phẫu Thuật Ổ Bụng: Thực Trạng và Cơ Chế Hình Thành
Dính là sự hình thành các dải mô xơ bất thường, hoạt động như những cầu nối, kết nối các cơ quan nội tạng hoặc thành bụng sau một phẫu thuật hoặc viêm nhiễm trong ổ bụng. Mặc dù dính là một phản ứng chữa lành tự nhiên của cơ thể, nhưng nếu quá trình này không hoàn hảo, nó sẽ gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng.
Phẫu thuật là nguyên nhân chính gây ra sự hình thành dính. Các thống kê trong y học cho thấy, tỷ lệ hình thành dính sau các can thiệp phẫu thuật ổ bụng và phụ khoa là cực kỳ cao, có thể lên tới 50% đến 95% ở người bệnh.
Cơ Chế Gây Bệnh Tĩnh Lặng
Quá trình hình thành dính bắt đầu bằng chấn thương phúc mạc do dao mổ, thao tác dụng cụ, hoặc khô mô. Chấn thương này kích hoạt phản ứng viêm, tạo ra các sợi tơ huyết (fibrin) làm thành một ma trận giống như keo dán. Ma trận này có nhiệm vụ bao bọc khu vực tổn thương để cầm máu và chữa lành.
Ma trận fibrin sẽ được hòa tan trong vài ngày. Tuy nhiên, nếu hệ thống này bị ức chế hoặc quá tải, các tế bào xơ sẽ xâm nhập vào ma trận fibrin, lắng đọng collagen và hình thành các dải dính vĩnh viễn, cứng chắc. Mặc dù không phải tất cả trường hợp dính đều gây triệu chứng, nhưng những người bị dính nghiêm trọng phải đối mặt với các bệnh lý phức tạp, đe dọa trực tiếp đến sức khỏe.
2. Những Bệnh Lý Nghiêm Trọng Do Dính Sau Phẫu Thuật Gây Ra
Dính được xem là nguyên nhân cơ bản của nhiều bệnh lý nguy hiểm, gây ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe và cần được chẩn đoán, điều trị kịp thời.
Tắc ruột do dính (Adhesive Bowel Obstruction)
Đây là biến chứng cấp tính và nguy hiểm nhất của tình trạng dính. Các dải dính có thể thắt chặt, kéo căng, hoặc làm xoắn một đoạn ruột, cản trở sự di chuyển bình thường của thức ăn và dịch tiêu hóa.
- Tần suất cao: Dính là nguyên nhân phổ biến nhất gây tắc ruột non, chiếm khoảng 30% đến 60% các trường hợp trên toàn thế giới. Tình trạng này không chỉ xảy ra sớm sau phẫu thuật mà còn có thể xuất hiện muộn, nhiều năm sau ca mổ ban đầu, tạo nên thách thức chẩn đoán và điều trị.
- Nguy cơ tử vong: Tắc ruột cần được xử lý cấp cứu. Nếu đoạn ruột bị dính thắt nghẹt quá lâu, máu không thể lưu thông, dẫn đến hoại tử đoạn ruột, tăng nguy cơ nhiễm trùng huyết và có thể gây tử vong nếu không can thiệp kịp thời.
Đau bụng mãn tính (Chronic Abdominal Pain)
Dính vùng chậu và ổ bụng là một nguyên nhân quan trọng gây ra hội chứng đau bụng kéo dài, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt hàng ngày.
- Cơ chế đau: Các dải dính có thể kéo căng các cơ quan nội tạng không ở vị trí tự nhiên của chúng. Tình trạng này, hoặc việc chèn ép lên các dây thần kinh cảm giác, dẫn đến những cơn đau âm ỉ, dai dẳng hoặc đau quặn kéo dài hàng tháng, hàng năm mà không tìm thấy bệnh lý thực thể nào khác.
- Tầm quan trọng: Trong một số nghiên cứu, dính là bệnh lý duy nhất được tìm thấy ở 82% bệnh nhân bị đau bụng mãn tính. Nhiều người bệnh đã tìm lại được chất lượng cuộc sống sau khi thực hiện phẫu thuật gỡ dính nội soi, cho thấy vai trò trung tâm của dính trong hội chứng đau này.
Vô sinh ở nữ giới
Đối với phụ nữ trong độ tuổi sinh sản, đặc biệt là những người đã trải qua phẫu thuật phụ khoa, dính vùng chậu là kẻ thù thầm lặng của khả năng làm mẹ. Dính làm biến dạng hoặc tắc nghẽn vòi trứng, ngăn cản tinh trùng gặp trứng hoặc trứng đã thụ tinh di chuyển về tử cung để làm tổ. Dính vùng chậu là nguyên nhân gây ra tới 40% các trường hợp vô sinh do yếu tố ống dẫn trứng. Do đó, việc phòng ngừa dính sau phẫu thuật phụ khoa là cực kỳ quan trọng đối với khả năng sinh sản của phụ nữ.
3. Dính Và Nỗi Lo Khi “Biến Chứng Kép”
Khi người bệnh cần thực hiện một ca phẫu thuật tiếp theo, dù là để giải quyết biến chứng dính hay cho một vấn đề sức khỏe khác, sự hiện diện của các dải dính cũ sẽ làm tăng đáng kể độ phức tạp và rủi ro.
Tăng Đáng Kể Nguy Cơ Tổn Thương Ruột Ngoài Ý Muốn
Quá trình gỡ dính cần thiết để tiếp cận vị trí phẫu thuật chính là nguyên nhân gây ra nhiều rủi ro.
- Tỷ lệ tổn thương: Trong một nghiên cứu lâm sàng tiền cứu lớn, tỷ lệ người bệnh bị tổn thương ruột ngoài ý muốn (thủng ruột non hoặc đại tràng) trong các ca phẫu thuật yêu cầu gỡ dính lên tới 10,5%. Ngược lại, ở những người bệnh không cần gỡ dính, tỷ lệ tổn thương ruột là 0%. Sự khác biệt này nhấn mạnh dính là yếu tố nguy cơ chính.
- Hậu quả nghiêm trọng: Tổn thương ruột trong phẫu thuật làm tăng nguy cơ nhiễm trùng và nhiễm trùng huyết gấp 5,1 lần. Biến chứng này đòi hỏi can thiệp phức tạp hơn, kéo dài đáng kể thời gian nằm viện và tăng nguy cơ tử vong.
Gánh Nặng Kinh Tế và Thời Gian Phẫu Thuật Kéo Dài
Việc gỡ dính không chỉ gây nguy hiểm mà còn tốn kém.
- Kéo dài thời gian: Thời gian trung bình dành cho việc gỡ dính có thể dao động từ 20 phút và kéo dài hơn hai giờ trong các trường hợp dính lan rộng và phức tạp. Thời gian mổ kéo dài đồng nghĩa với chi phí cao hơn và nguy cơ biến chứng do gây mê kéo dài.
- Chi phí y tế tăng vọt: Thời gian phẫu thuật kéo dài và các biến chứng sau mổ cần điều trị chuyên sâu đã tạo nên gánh nặng kinh tế khổng lồ. Dính sau phẫu thuật không chỉ là một vấn đề sức khỏe mà còn là một vấn đề kinh tế y tế toàn cầu cần được giải quyết bằng các biện pháp dự phòng hiệu quả.
4. Chiến Lược Phòng Ngừa: Tầm Quan Trọng Của Gel Chống Dính
Với những hệ quả nghiêm trọng đã được chứng minh, việc đề phòng dính ngay từ ca phẫu thuật đầu tiên là chiến lược tối ưu. Các bác sĩ đã áp dụng các kỹ thuật như phẫu thuật nội soi để giảm thiểu chấn thương, nhưng dính vẫn không thể bị loại bỏ hoàn toàn.
Do đó, các biện pháp can thiệp bổ sung tại chỗ là vô cùng quan trọng, đặc biệt là việc sử dụng vật liệu chống dính để tạo ra một hàng rào vật lý tạm thời giữa các mô bị tổn thương. Việc đề phòng dính là yếu tố then chốt để bảo vệ người bệnh khỏi các biến chứng lâu dài.
Trong số các giải pháp được ứng dụng, gel chống dính sau phẫu thuật Singclean là một lựa chọn được các chuyên gia y tế khuyến nghị. Loại gel sinh học tương thích này được đưa vào ổ bụng ở cuối ca phẫu thuật để tạo ra một hàng rào vật lý tạm thời. Hàng rào này ngăn cách các mô bị tổn thương không dính vào nhau trong những ngày đầu tiên – giai đoạn vàng để cơ thể tự hòa tan các sợi fibrin. Bằng cách can thiệp vào giai đoạn đầu của quá trình hình thành dính, Singclean giúp tối ưu hóa kết quả phẫu thuật và giảm thiểu nguy cơ phát sinh các bệnh lý nghiêm trọng liên quan đến dính trong tương lai.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
- ten Broek RPG, Strik C, Issa Y, Bleichrodt RP, van Goor H. Adhesiolysis-Related Morbidity in Abdominal Surgery. Annals of Surgery. 2013;258(1):98-103. DOI: 10.1097/SLA.0b013e31826f4969
- Schäfer M, Krähenbühl L, Büchler MW. Comparison of Adhesion Formation in Open and Laparoscopic Surgery. Dig Surg. 1998;15:148-152.
- Gutt CN, Oniu T, Schemmer P, Mehrabi A, Büchler MW. Fewer adhesions induced by laparoscopic surgery? Surg Endosc. 2004;18:898-906.
